++ สูตรอาหารสำหรับการเพาะเลี้ยงเห็ดขอนขาว ++
1. ขี้เลื่อยไม้ยางพารา 100 กิโลกรัม
2. น้ำตาลทราย 2-3 กิโลกรัม
3. รำ 3-5 กิโลกรัม
4. ปูนขาว 1 กิโลกรัม
5. น้ำ 65-75 ลิตร
++ วิธีการทำ ++
ขั้นตอนที่ 1 การผสมวัสดุเพาะ :
1. ผสมขี้เลื่อยและวัสดุอื่นๆ เข้าด้วยกัน เติมน้ำลงไปให้เป็นฝอย คลุกเคล้าให้เข้ากันดี ตรวจสอบให้มีความชื้นประมาณ 60-65 เปอร์เซ็นต์ โดยการบีบขี้เลื่อยผสมให้แน่นแล้วคลายมือออก ขี้เลื่อยผสมควรจับตัวกันอยู่ได้แต่ไม่ชื้นจนมีหยดน้ำไหลออกมาและไม่แห้งจนขี้เลื่อยผสมแตกร่วนเมื่อคลายมือ
2. บรรจุขี้เลื่อยผสมในถุงพลาสติกทนร้อนประมาณ 900 กรัมต่อถุง แล้วอัดให้แน่นพอประมาณ รวบปากถุง ใส่คอขวดพลาสติก ดึงปากถุงพับลง รัดด้วยยางวง ทำช่องตรงกลางถุงอาหารเจาะด้วยไม้แหลม สวมฝาครอบสำเร็จรูปและฝาปิด ( ซึ่งรองด้วยกระดาษ ) หรือสำลีและปิดทับด้วยกระดาษหรือฝาปิดแบบประหยัด
3.นำถุงอาหารซึ่งเตรียมเสร็จเรียบร้อยแล้ว ไปเรียงในหม้อนึ่งหรือถังนึ่ง ไม่อัดความดันแล้วนึ่งนาน 2-3 ชั่วโมง นับจากน้ำเดือด โดยสังเกตจากไอน้ำที่พุ่งตรงจากรูที่เจาะไว้ที่ฝา แล้วทิ้งให้เย็น
ขั้นตอนที่ 2 การทำก้อน :
1. ถุงพลาสติกทนร้อนขนาด 7X13 นิ้ว หรือ 6 1/2 X12 นิ้ว
2. คอพลาสติกสำเร็จรูป ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง1นิ้ว สูง1นิ้ว พร้อมที่ครอบปิดและมีฝาปิด(ซึ่งรองด้วยกระดาษอีกชั้นหนึ่ง) หรือสำลี หรือฝาปิดแบบประหยัด
3. ยางรัด
4. ตะเกียงแอลกอฮอล์
5. หัวเชื้อเห็ดในเมล็ดข้าวฟ่าง
6. โรงเรือนสำหรับบ่มก้อนเชื้อ พร้อมชั้นวาง
7. โรงเรือนเปิดดอก
6. อุปกรณ์ให้น้ำ เช่น บัวรดน้ำ สายยาง
7. พลั่ว และหม้อนึ่งไม่อัดความดัน (หม้อนึ่งลูกทุ่ง)
1. ผสมขี้เลื่อยและวัสดุอื่นๆ เข้าด้วยกัน เติมน้ำลงไปให้เป็นฝอย คลุกเคล้าให้เข้ากันดี ตรวจสอบให้มีความชื้นประมาณ 60-65 เปอร์เซ็นต์ โดยการบีบขี้เลื่อยผสมให้แน่นแล้วคลายมือออก ขี้เลื่อยผสมควรจับตัวกันอยู่ได้แต่ไม่ชื้นจนมีหยดน้ำไหลออกมาและไม่แห้งจนขี้เลื่อยผสมแตกร่วนเมื่อคลายมือ
2. บรรจุขี้เลื่อยผสมในถุงพลาสติกทนร้อนประมาณ 900 กรัมต่อถุง แล้วอัดให้แน่นพอประมาณ รวบปากถุง ใส่คอขวดพลาสติก ดึงปากถุงพับลง รัดด้วยยางวง ทำช่องตรงกลางถุงอาหารเจาะด้วยไม้แหลม สวมฝาครอบสำเร็จรูปและฝาปิด ( ซึ่งรองด้วยกระดาษ ) หรือสำลีและปิดทับด้วยกระดาษหรือฝาปิดแบบประหยัด
3.นำถุงอาหารซึ่งเตรียมเสร็จเรียบร้อยแล้ว ไปเรียงในหม้อนึ่งหรือถังนึ่ง ไม่อัดความดันแล้วนึ่งนาน 2-3 ชั่วโมง นับจากน้ำเดือด โดยสังเกตจากไอน้ำที่พุ่งตรงจากรูที่เจาะไว้ที่ฝา แล้วทิ้งให้เย็น
ขั้นตอนที่ 2 การทำก้อน :
1. ถุงพลาสติกทนร้อนขนาด 7X13 นิ้ว หรือ 6 1/2 X12 นิ้ว
2. คอพลาสติกสำเร็จรูป ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง1นิ้ว สูง1นิ้ว พร้อมที่ครอบปิดและมีฝาปิด(ซึ่งรองด้วยกระดาษอีกชั้นหนึ่ง) หรือสำลี หรือฝาปิดแบบประหยัด
3. ยางรัด
4. ตะเกียงแอลกอฮอล์
5. หัวเชื้อเห็ดในเมล็ดข้าวฟ่าง
6. โรงเรือนสำหรับบ่มก้อนเชื้อ พร้อมชั้นวาง
7. โรงเรือนเปิดดอก
6. อุปกรณ์ให้น้ำ เช่น บัวรดน้ำ สายยาง
7. พลั่ว และหม้อนึ่งไม่อัดความดัน (หม้อนึ่งลูกทุ่ง)
ขั้นตอนที่ 3 นำก้อนเชื้อเห็ดไปนึ่งฆ่าเชื้อ : โดยนำก้อนไปนึ่ง ที่อุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส ใช้เวลาในการนึ่งประมาณ 3-4 ชั่วโมง การจับเวลาในการนึ่ง ควรจับหลังจากที่มีไอน้ำพุ่งขึ้นมาเป็นเส้นตรง หลังจากนึ่งเสร็จแล้วปล่อยให้เย็น แล้วนำออกจากหม้อนึ่ง นำเข้าห้องเขี่ยเชื้อ
ขั้นตอนที่ 4 การเขี่ยหัวเชื้อ :
หัวเชื้อเห็ดนั้นจะต้องมีการเขย่าขวดเป็นระยะ และก่อนจะนำมาใช้ 1 คืน ควรจะเขย่าให้เมล็ดข้าวฟ่างกระจายออก ดึงจุกสำลีลนปากขวดหัวเชื้อที่เปลวไฟ เทหัวเชื้อลงในถุงอาหารประมาณถุงละ 20-30 เมล็ด ปิดที่ครอบคอขวดไว้ตามเดิม การหยอดหัวเชื้อต้องทำในที่สะอาดและไม่มีลมพัดผ่าน หได้
ขั้นตอนที่ 5 การบ่มเส้นใย :
หลังเขี่ยเชื้อเห็ดเรียบร้อยแล้วให้ย้ายก้อนเชื้อเห็ดไปไว้ในโรงบ่มหรือโรงเปิดดอก โดยจัดวางก้อนเพาะเห็ดบนชั้น ในแนวตั้งหรือแนวนอนในโรงบ่มเส้นใย ในที่มืดจนเส้นใยเจริญเต็มถุง ใช้เวลาประมาณ 30-45 วัน เมื่อเชื้อเห็ดเดินจนเต็มถุงแล้วก็สามารถเปิดจุกเพื่อเปิดดอกได้ เส้นใยที่เจริญในถุงเพาะเห็ด 1 กิโลกรัม จะใช้เวลา 30-35 วัน จึงจะเต็มถุงเพาะ เมื่อเส้นใยเดินเต็มถุง จำต้องพักบ่มเส้นใยต่อไปจนเส้นใยเริ่มสร้างสปอร์สีน้ำตาล โดยเฉลี่ยจะใช้ระยะเวลาในการบ่มเส้นใยเห็ดขอนขาวประมาณ 80-90 วัน จึงจะนำไปเปิดดอก โรงพักบ่มเส้นใยควรเป็นโรงเรือนที่ร่ม โปร่ง อากาศถ่ายเทได้ดี อุณหภูมิอยู่ระหว่าง 28-35 องศาเซลเซียส
ขั้นตอนที่ 4 การเขี่ยหัวเชื้อ :
หัวเชื้อเห็ดนั้นจะต้องมีการเขย่าขวดเป็นระยะ และก่อนจะนำมาใช้ 1 คืน ควรจะเขย่าให้เมล็ดข้าวฟ่างกระจายออก ดึงจุกสำลีลนปากขวดหัวเชื้อที่เปลวไฟ เทหัวเชื้อลงในถุงอาหารประมาณถุงละ 20-30 เมล็ด ปิดที่ครอบคอขวดไว้ตามเดิม การหยอดหัวเชื้อต้องทำในที่สะอาดและไม่มีลมพัดผ่าน หได้
ขั้นตอนที่ 5 การบ่มเส้นใย :
หลังเขี่ยเชื้อเห็ดเรียบร้อยแล้วให้ย้ายก้อนเชื้อเห็ดไปไว้ในโรงบ่มหรือโรงเปิดดอก โดยจัดวางก้อนเพาะเห็ดบนชั้น ในแนวตั้งหรือแนวนอนในโรงบ่มเส้นใย ในที่มืดจนเส้นใยเจริญเต็มถุง ใช้เวลาประมาณ 30-45 วัน เมื่อเชื้อเห็ดเดินจนเต็มถุงแล้วก็สามารถเปิดจุกเพื่อเปิดดอกได้ เส้นใยที่เจริญในถุงเพาะเห็ด 1 กิโลกรัม จะใช้เวลา 30-35 วัน จึงจะเต็มถุงเพาะ เมื่อเส้นใยเดินเต็มถุง จำต้องพักบ่มเส้นใยต่อไปจนเส้นใยเริ่มสร้างสปอร์สีน้ำตาล โดยเฉลี่ยจะใช้ระยะเวลาในการบ่มเส้นใยเห็ดขอนขาวประมาณ 80-90 วัน จึงจะนำไปเปิดดอก โรงพักบ่มเส้นใยควรเป็นโรงเรือนที่ร่ม โปร่ง อากาศถ่ายเทได้ดี อุณหภูมิอยู่ระหว่าง 28-35 องศาเซลเซียส
ขั้นตอนที่ 6 การเปิดดอก และ การกระตุ้นให้เห็ดขอนขาวออกดอก :
เห็ดขอนขาวชอบอุณหภูมิสูง ที่ความชื้น 70-80 %จะออกดอกได้ดี และจะมีผลผลิตดีเมื่อมีอากาศแปรปรวนหรืออุณหภูมิกลางวันกับกลางคืนแตกต่างกันมาก ดังนั้นจำต้องกระตุ้น ให้เห็ดออกดอกสม่ำเสมอด้วยการปิดโรงเรือนให้ร้อนในช่วงเทียงถึงบ่าย 3 โมงเย็น โดย อุณหภูมิในโรงเรือนอยู่ระหว่าง 35-37 องศาเซลเซียส แต่ไม่ควรเกิน 40 องศาเซลเซียส เพราะเส้นใยอาจฝ่อและหยุดการเจริญได้ หากอุณหภูมิสูงขึ้นมากเกิน ควรระบายความร้อนออกจากโรงเรือนด้วยการเปิดสปริงเกอร์รดน้ำ ตกกลางคืนจะต้องเปิดโรงเรือน ให้ได้รับความเย็นและอากาศถ่ายเทได้เต็มที่ จะช่วยให้ผลผลิตออกสม่ำเสมอได้
เห็ดขอนขาวชอบอุณหภูมิสูง ที่ความชื้น 70-80 %จะออกดอกได้ดี และจะมีผลผลิตดีเมื่อมีอากาศแปรปรวนหรืออุณหภูมิกลางวันกับกลางคืนแตกต่างกันมาก ดังนั้นจำต้องกระตุ้น ให้เห็ดออกดอกสม่ำเสมอด้วยการปิดโรงเรือนให้ร้อนในช่วงเทียงถึงบ่าย 3 โมงเย็น โดย อุณหภูมิในโรงเรือนอยู่ระหว่าง 35-37 องศาเซลเซียส แต่ไม่ควรเกิน 40 องศาเซลเซียส เพราะเส้นใยอาจฝ่อและหยุดการเจริญได้ หากอุณหภูมิสูงขึ้นมากเกิน ควรระบายความร้อนออกจากโรงเรือนด้วยการเปิดสปริงเกอร์รดน้ำ ตกกลางคืนจะต้องเปิดโรงเรือน ให้ได้รับความเย็นและอากาศถ่ายเทได้เต็มที่ จะช่วยให้ผลผลิตออกสม่ำเสมอได้
++ การดูแลรักษา ++
รดน้ำที่ก้อนเพาะให้ชุ่มแล้วนำผ้าพลาสติกมาคลุมกองชั้นวางก้อนเชื้อเห็ดที่พร้อมจะเปิดดอก ไว้ 2-3 วัน เมื่อเริ่มเห็นตุ่มดอกจึงลดอุณหภูมิในโรงเรือนและระบายอากาศให้ดอกเห็ดเจริญต่อไป การให้ผลผลิตของเห็ดบดแต่ละครั้งจะทิ้งช่วงห่างกัน 15-20 วันในแต่ละรุ่น
++ การเก็บผลผลิต ++
เก็บในระยะที่ดอกเห็ดมีอายุ 2-3 วัน หรือขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของหมวกเห็ดไม่เกิน 6 เซนติเมตร เป็นขนาดที่มีราคาดีที่สุด ทั้งการบริโภคสดหรือทำแห้งผลผลิตเฉลี่ยของเห็ดบดประมาณ 100-250 กรัมต่อถุง เก็บได้ในระยะเวลา 100-120 วัน การตลาด ราคาของเห็ดมีเส้นผ่าศูนย์กลางไม่เกิน 6 เซนติเมตร จำหน่ายเฉลี่ยกิโลกรัมละ 80-100 บาท สามารถจำหน่ายในรูปของดอกเห็ดสดและเห็ดแห้ง และควรเก็บดอกเห็ดในขณะที่ปลายขอบหมวกยังโค้งงอ ลักษณะคล้ายการเก็บดอกเห็ดขอนขาว จะได้ดอกเห็ดที่มีคุณภาพ หวานนุ่ม เหมาะที่จะนำไปผัดหรือซุป หากเก็บดอกแล้วระยะนี้ จะได้ดอกที่เหนียว เคี้ยวยาก เช่น ดอกที่เก็บในธรรมชาติ แต่คนท้องถิ่นพื้นเมือง ก็มีภูมิปัญ ญาท้องถิ่น โดยนำดอกไปฉีก หรือสับ ก่อนปรุงเป็นลาบหรือใส่แกงแค (แกงพื้นเมืองภาคเหนือ) นับเป็นเห็ดที่อร่อยชนิดหนึ่งเลยทีเดียว
รดน้ำที่ก้อนเพาะให้ชุ่มแล้วนำผ้าพลาสติกมาคลุมกองชั้นวางก้อนเชื้อเห็ดที่พร้อมจะเปิดดอก ไว้ 2-3 วัน เมื่อเริ่มเห็นตุ่มดอกจึงลดอุณหภูมิในโรงเรือนและระบายอากาศให้ดอกเห็ดเจริญต่อไป การให้ผลผลิตของเห็ดบดแต่ละครั้งจะทิ้งช่วงห่างกัน 15-20 วันในแต่ละรุ่น
++ การเก็บผลผลิต ++
เก็บในระยะที่ดอกเห็ดมีอายุ 2-3 วัน หรือขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของหมวกเห็ดไม่เกิน 6 เซนติเมตร เป็นขนาดที่มีราคาดีที่สุด ทั้งการบริโภคสดหรือทำแห้งผลผลิตเฉลี่ยของเห็ดบดประมาณ 100-250 กรัมต่อถุง เก็บได้ในระยะเวลา 100-120 วัน การตลาด ราคาของเห็ดมีเส้นผ่าศูนย์กลางไม่เกิน 6 เซนติเมตร จำหน่ายเฉลี่ยกิโลกรัมละ 80-100 บาท สามารถจำหน่ายในรูปของดอกเห็ดสดและเห็ดแห้ง และควรเก็บดอกเห็ดในขณะที่ปลายขอบหมวกยังโค้งงอ ลักษณะคล้ายการเก็บดอกเห็ดขอนขาว จะได้ดอกเห็ดที่มีคุณภาพ หวานนุ่ม เหมาะที่จะนำไปผัดหรือซุป หากเก็บดอกแล้วระยะนี้ จะได้ดอกที่เหนียว เคี้ยวยาก เช่น ดอกที่เก็บในธรรมชาติ แต่คนท้องถิ่นพื้นเมือง ก็มีภูมิปัญ ญาท้องถิ่น โดยนำดอกไปฉีก หรือสับ ก่อนปรุงเป็นลาบหรือใส่แกงแค (แกงพื้นเมืองภาคเหนือ) นับเป็นเห็ดที่อร่อยชนิดหนึ่งเลยทีเดียว
++ คำแนะนำเพิ่มเติมสำหรับผู้ที่สนใจเพาะเห็ดขอนขาว ++
ผู้สนใจเห็ดขอนขาวควรฝึกปฏิบัติและสังเกตเทคนิคให้ดี จึงจะประสบผลสำเร็จในการเพาะ หรืออาจใช้วิธีรดน้ำที่ก้อนเพาะให้ชุ่มแล้วนำผ้า พลาสติกมาคลุมกองไว้ 2-3 วัน เมื่อเริ่มเห็นตุ่มดอกจึงลดอุณหภูมิในโรงเรือนและระบายอากาศให้ดอกเห็ดเจริญต่อไป การให้ผลผลิตของเห็ดบดแต่ละครั้งจะทิ้งช่วงห่างกัน 15-20 วันในแต่ละรุ่น
ผู้สนใจเห็ดขอนขาวควรฝึกปฏิบัติและสังเกตเทคนิคให้ดี จึงจะประสบผลสำเร็จในการเพาะ หรืออาจใช้วิธีรดน้ำที่ก้อนเพาะให้ชุ่มแล้วนำผ้า พลาสติกมาคลุมกองไว้ 2-3 วัน เมื่อเริ่มเห็นตุ่มดอกจึงลดอุณหภูมิในโรงเรือนและระบายอากาศให้ดอกเห็ดเจริญต่อไป การให้ผลผลิตของเห็ดบดแต่ละครั้งจะทิ้งช่วงห่างกัน 15-20 วันในแต่ละรุ่น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น